زنگبار

وجود تمدن شیرازی ها در زنگبار با آثار بجل مانده در این منطقه نشان از روابط ایران و شرق آفریقا دارد. اما برخی از محققان ادعا می‌کنند که مورخان تمایل دارند نقش شیرازی‌ ها در شرق آفریقا را نادیده بگیرند یا بی‌ اهمیت جلوه دهند.

مشخصات زنگبار

جمعیت زنگبار، که مجموعاً کمی بیش از 1.3 میلیون نفر است، عمدتاً از آفریقایی‌ها و مردمی از نژادهای ایرانی، آفریقایی - شیرازی و عرب، متشکل هستند.  در زمان استقلال، اعراب کمتر از 20 درصد از جمعیت زنگبار را تشکیل می‌دادند، اما از نظر اقتصادی و سیاسی مسلط بودند.

چگونه پای شیرازی‌ها به زنگبار باز شد؟

از قرن سیزدهم بسیاری‌ها به مهمترین شهر ساحلی بودموگادیشو، شهری تجاری در سواحل سومالی، مهاجرت کردند. مهمترین گروه، شیرازی ها بودند که در نیمه دوم قرن دوازدهم به جزایر لامو، به پمبا، به مافیا، به جزایر کومورو و به کیلوا رسیدند. مختصرا باید این گونه بگوییم که 1000 سال پیش که تاجران شیرازی برای کار و داد و ستد با کشتی عازم قاره افریقا شدند. آنها به جزیره‌ای زیبا با آب و هوای دلچسب زنگبار رسیدند.

زیبایی طبیعی جزیره از یک سو و رونق اقتصاد و تجارت از سوی دیگر سبب شد، تا این تاجران و ملوانان تصمیم بگیرند دخترانی از آن دیار را به عنوان همسر انتخاب کنند و همانجا بمانند. البته این اتفاق فقط مختص به زنگبار نبود، بلکه مردان شیرازی، پیوند ازدواج را با دختران اهل سومالی و موزامبیک نیز برقرار کردند. آنها زمینه ساز ارتباط و تعامل هرچه بیشتر ایران با شرق افریقا شدند.

تأثیر مشهود تمدن شیرازی در شرق آفریقا 

تأثیر مشهود تمدن شیرازی در شرق آفریقا در گسترش تجارت بین سواحل شرق آفریقا و منطقه خلیج فارس با گسترش اسلام مشهود است. زبان فارسی از زبان کیسواحیلی واژگان بسیاری را به ارث برده است که در حال حاضر هنوز قابل دسترسی است.  شاعران پارسی از طریق آثار کلاسیک خود بر ادبیات کیسوآلی تأثیر گذاشتند.  تأثیر معماری ایرانی در سبک‌های ساختمانی شیرازی در سراسر شهرها از جمله زنگبار، کیلوا و ماندا دیده می‌شود.

بدین ترتیب شیرازی‌ها سنت‌ها و آداب و رسوم ایرانی را به شرق آفریقا آوردند و برخی از شیرازی‌ها با اعراب و جوامع محلی ازدواج کردند.  شواهد تاریخی کافی برای نشان دادن تأثیر غیرقابل انکار شیرازی‌ها در جنبه‌های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی زندگی شرق آفریقا وجود دارد. این میراث احتمالاً همکاری بیشتر معاصر بین دولت‌های ملت شرق آفریقا و جمهوری اسلامی ایران را توجیه می‌کند.

 آیا اثار ایرانی هنوز در زنگبار مشهود است؟

اگر به زنگبار سفر کنید، شاید در نگاه اول  متوجه ارتباط طولانی ایرانی‌ها و افریقایی‌ها نشوید. اما در فرهنگ مردمان این جزیره رد پای سنت‌های کهن ما را خواهید یافت. به عنوان مثال مردمان جزیره زنگبار آیینی شبیه به عید نوروز ما ایرانی‌ها دارند و به شیوه‌ای که در شیراز نوروز باستانی برگزار می‌شود، این مردم آمدن تابستان را جشن می‌گیرند. حمام به سبک ایرانی، قبرستان، توالت‌ها، دهکده‌ها، سکه‌های قدیمی، برخی غذاها مانند نان ایرانی و دخیل شدن برخی کلمات شیرازی در فرهنگ لغات قدیمی زنگبار، همه و همه سندی بر اختلاط فرهنگی عمیق ایران و شرق افریقا بوده است. از دیگر مردمانی که در زنگبار زندگی می نند می توان به مردمان معروف ماسایی اشاره نمود.

در تور آفریقا و سفر به کشور تانزانیا از جاذبه های زنگبار دیدن خواهیم نمود. برای اطلاعات بیشتر از نحوه بازدید از این جزیره تور تانزانیا را مطالعه بفرمایید.